Mərkəzi Bank öz öhdəliyindən yayınıbmı?
08-05-2020 21:41 / Bu xəbər 1606 dəfə oxundu
"Dövlət banklara lisenziya verib, onların inkişafı üçün hər cür şərait yaradıb. Təkcə XXI əsrdə Azərbaycan iqtisadiyyatı 3 dəfədən çox böyüyüb, bank sektoru da buna uyğun olaraq qazanmalı, böyüməli və kapitallaşmalı idi. Bəzi banklar bu imkandan istifadə ediblər və bu gün ayaq üstə möhkəm durublar, bəziləri isə bunu etməyiblər.
Bu gün bağlanan bankların sahibləri heç kimi günahlandırmalı deyil, problemi özlərində axtarmalıdır”, - Mərkəzi Bankın rəhbəri Elman Rüstəmov mətbuat konfransında son günlərdə bir neçə bankın üzləşdiyi çətinliklərlə bağlı danışarkən belə deyib.
O, həmin banklara dövlət dəstəyinin göstərilməsi haqda təkliflərə də münasibət bildirib: "Bu gün bəzi ekspertlər danışanda mən təəccüblənirəm, çünki onlar peşəkardır, bank qanunvericiliyini bilirlər, amma deyirlər ki, dövlət bankları xilas etməlidir. Dövlətin belə bir vəzifəsi yoxdur. Dövlət yalnız əmanətçilər qarşısında götürdüyü öhdəliyə əməl edə bilər".
İqtisadçı ekspert Toğrul Maşallı Mərkəzi Bankın rəhbərinin "Dövlətin bankları xilas etmək kimi bir vəzifəsi yoxdur" fikrini haqlı sayır: "Ölkəmizdə bazar iqtisadiyyatıdır və belə bir şəraitdə dövlətin bankları xilas etmək kimi bir vəzifəsi yoxdur”.
Amma ekspert bunu da qeyd edir ki, əgər dövlətin belə vəzifəsi yoxdursa, bu hamıya şamil edilməlidir. O fikrini əsaslandırmaq üçün "Beynəlxalq Bank”-a milyonlarla manat vəsait yardım göstərilməsini yada salır, eləcə də son devalvasiyadan sonra bəzi banklara problemli kreditlərlə bağlı edilən köməklikləri nümunə gətirir.
T.Maşallı E.Rüstəmovun çıxışındakı bir məqama - "bankların vəziyyətinin əvvəlcədən onlara bəlli olması"na da toxunur. Ekspert bunu Mərkəzi Bankın öz öhdəliyindən yayınması kimi dəyərləndirir.
"Mərkəzi Bankın hesabatlarda hansısa əskikliyin, problemin olması haqda xəbərdar etmək kimi bir öhdəliyi var", - deyə Toğrul Maşallı Toplum.Tv-yə bildirir.
Ekspert Elman Rüstəmovun çıxışı haqda bunu da deyir: "Çıxışından belə qənaətə gəlmək olur ki, Mərkəzi Bank dövlətin funksiyalarını yerinə yetirir, lakin bu belə deyil. O, maliyyə bazarındakı ən iri bankdır, bankların bankı kimi funksiyanı yerinə yetirir. Dövlətin bu funksiyalarını isə Maliyyə Nazirliyi həyata keçirir".
T. Maşallının fikrincə, Mərkəzi Bankın birbaşa və ya dolayı yolla bu bankların "taleləri"nə müdaxiləsi mümkün idi. Ancaq belə bir müdaxilənin olmamasının sual doğurduğunu söyləyir.
MB rəhbəri həmçinin lisenziyaları ləğv edilmiş "AtaBank” və "Amrahbank”da iş adamlarının cari hesablarında olan vəsaitlərin bata biləcəyini də deyib. O bildirib ki, sahibkarların üzləşdikləri vəziyyətə görə təəssüf hissi keçirir: "Təəssüf edirəm, qanunvericiliyin tələbi belədir. Bu banklarda hesab açmaq iş adamlarının öz seçimi idi”.
İqtisadçı Natiq Cəfərli Elman Rüstəmovun "hüquqi şəxslərlə bağlı təəssüf hissi keçiririk" fikrinə belə münasibət bildirir: "Bu, Mərkəzi Bankın öztənzimləyici funksiyasını yerinə yetirə bilməməsidir. Edilən açıqlama çox absurddur. İcazəsi olan istənilən bankda hüquqi şəxs yatırım edə bilər. Əgər bu bankların hansısa iflas təhlükəsi varsa, bu əvvəlcədən bildirilməli, əmanətçilərə xəbərdarlıq edilməli idi. Ancaq bundan sonra iş adamları hansı bankda hesab açacaqlarını biləcəkdilər. İndiki şəraitdə məsuliyyəti iş adamlarının üzərinə atmaq və hüquqi şəxslərlə bağlı belə açıqlama vermək məntiqli deyil, hətta doğru deyil".
Ekspert hesab edirki, Mərkəzi Bankın rəhbərinin bu açıqlaması bank sektoruna olan güvənin azalmasına səbəb ola bilər. O, çətinliklə üzləşən banklar haqda heç bir xəbərdarlıq edilmədən, ictimaiyyətə məlumat vermədən sonradan bu tipli açıqlama verməyi, sadəcə məsuliyyəti öz üzərindən atmaq kimi dəyərləndirir.
Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin 28 aprel 2020-ci il tarixli qərarına əsasən ölkədəki banklardan ikisinin - "Atabank” ASC-nin və "Amrah Bank” ASC-nin lisenziyaları ləğv edilib.
Elməddin Şamilzadə
