Avropa Parlamenti Azərbaycanla bağlı qətnamə qəbul etdi
25-10-2024 03:02 / Bu xəbər 715 dəfə oxundu
İnsan haqları pozulur, fəallar, jurnalistlər həbs olunur…
Avropa Parlamenti Azərbaycanda insan haqlarının vəziyyəti ilə bağlı qətnaməni qəbul etdi. 453 deputat qətnamənin lehinə, 31-i əleyhinə səs verdi. 89 nəfər səs vermədə iştirak etmədi.
"Azərbaycandakı vəziyyət, insan haqları və beynəlxalq hüququn pozulması və Ermənistanla münasibətlərlə bağlı” sənəddə Azərbaycan və Dağlıq Qarabağdakı vəziyyətlə bağlı əvvəlki qətnamələrin nəzərə alındığı qeyd olunub.
Bildirilib ki, qətnamənin qəbulu zamanı Avropa Şurasının irqçilik və dözümsüzlük əleyhinə Avropa Komissiyasının Azərbaycanla bağlı 29 mart 2023-cü il tarixli hesabatı və Avropa Şurasının İnsan Hüquqları üzrə Komissarının 21 oktyabr 2021-ci il tarixli memorandumu, həmçinin 2020-ci ildə Dağlıq Qarabağla bağlı Ermənistan və Azərbaycan arasında hərbi əməliyyatların başlanması nəzərə alınıb.
Qətnamədə 2024-cü il fevralın 7-də keçirilmiş növbədənkənar prezident seçkiləri ilə bağlı Seçki Müşahidə Missiyasının ilkin nəticələri və nəticələri haqqında Bəyanatı, həmçinin Beynəlxalq Seçki Müşahidə Missiyasının növbədənkənar parlament seçkiləri ilə bağlı bəyanatlarından bəhs olunub.
Qeyd edilib ki, irqi ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğvi haqqında Beynəlxalq Konvensiyanın tətbiqi üçün müvəqqəti tədbirlərin göstərilməsi tələbi ilə bağlı Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin 22 fevral 2023-cü il, 6 iyul 2023-cü il və 17 noyabr 2023-cü il tarixli qərarları (Ermənistan – Azərbaycanla bağlı) nəzərə alınıb. Sənəddə silahlı münaqişələr zamanı mədəni sərvətlərin mühafizəsi haqqında 1954-cü il Haaqa Konvensiyasına əməl edilmədiyi də vurğulanıb.
Parlamentarilər 2024-cü il noyabrın 11-dən 22-dək keçirilməsi planlaşdırılan BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə 29-cu Konfransı (COP29) üçün məkan kimi Azərbaycanın paytaxtı Bakının seçilməsi məsələsinə də toxunublar. Bildiriblər ki, bu tədbir Azərbaycanda insan haqlarının vəziyyətinin pisləşməsi ilə əlaqədar mübahisələrə səbəb olub.
Qətnamə müəllifləri qeyd ediblər ki, Azərbaycan hakimiyyəti beynəlxalq hüququ kobud şəkildə pozub, qonşu Ermənistana qarşı təcavüzkar davranıb, eyni zamanda konfrans ərəfəsində ölkədə vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarına, fəallara, müxalifət siyasətçilərə və qalan müstəqil mediaya qarşı repressiyaları gücləndirib.
Sənəddə Azərbaycanda vətəndaş cəmiyyəti fəalları Qubad İbadoğlu, Anar Məmmədli, Bəxtiyar Hacıyev, Tofiq Yaqublu, İlham Quliyev, Əziz Orucov, Bəhruz Səmədov və Akif Qurbanov da daxil olmaqla 300-dən çox siyasi məhbusun siyahısı qeyd olunub, onların qeyri-insani şəraitdə saxlanması, işgəncə və adekvat tibbi xidmətdən məhrum edilməsi vurğulanıb.
Bildirilir ki, Azərbaycan hakimiyyəti fəalları, jurnalistləri, siyasi opponentlərini qondarma və siyasi motivli ittihamlarla həbs edir.
Qətnamədə tələb edilir:
1. Azərbaycan rejiminin fəallara, jurnalistlərə, müxalifət liderlərinə və başqalarına, o cümlədən Aİ vətəndaşlarına qarşı COP29-a qədər nəzərəçarpacaq dərəcədə güclənmiş daxili və xarici repressiyaları qətiyyətlə pislənir; Azərbaycan hakimiyyətini siyasi baxışlarına görə özbaşına həbs edilmiş və ya həbs edilmiş bütün şəxsləri azad etməyə, bütün siyasi motivli ittihamları ləğv etməyə və həm Azərbaycan daxilində, həm də onun hüdudlarından kənarda hər cür repressiyalara son qoymağa çağırır;
2. Azərbaycan hakimiyyətinə səfər qadağasını ləğv etməyə və doktor Qubad İbadoğluna qarşı bütün ittihamları ləğv etməyə çağırışını təkrarlayır; Azərbaycanı onun öz seçdiyi həkim tərəfindən müstəqil tibbi müayinədən keçməsini təmin etməyə və xaricdə müalicə almasına icazə verməyə çağırır;
3. Azərbaycanın fundamental hüquqların, demokratiyanın və beynəlxalq hüququn kobud şəkildə pozulmasını nəzərə alaraq, Bakının COP29-a ev sahibliyi edən şəhər kimi seçilməsindən dərin narahatlığını bildirir; hesab edir ki, Azərbaycanda davam edən insan hüquqları pozuntuları onun COP29-a ev sahibliyi etməsi ilə bir araya sığmır; Aİ-ni COP29-dan beynəlxalq ictimaiyyətin Azərbaycana beynəlxalq öhdəliklərini xatırlatmaq və Azərbaycan hakimiyyəti ilə əlaqə qurarkən ölkənin insan hüquqlarının vəziyyətini pisləmək və mənalı şəkildə həll etmək imkanı kimi istifadə etməyə çağırır;
4. COP29 təşkilatçılarından insan hüquqlarının və əsas azadlıqlarını qəbul edən Ölkə Sazişində tam təsbit edilməsini və təmin olunmasını təmin etməyi tələb edir; AB və onun üzv dövlətlərini BMT-nin iqlim dəyişikliyi ilə bağlı konfranslarının insan hüquqlarının pis olduğu ölkələrdə keçirilməməsini təmin etmək üçün mümkün olan hər şeyi etməyə çağırır;
5. Azərbaycan hakimiyyətinə fundamental azadlıqlara hörmətlə bağlı öhdəliklərini xatırladır və onları müstəqil qeyri-hökumət təşkilatlarını və media qurumlarını marginallaşdıran repressiv qanunvericiliyi ləğv etməyə çağırır; Azərbaycan hökumətinə məhbusların ləyaqətini və hüquqlarını onlara adekvat tibbi yardım, humanist saxlanma şəraiti və istənilən pis rəftardan müdafiə etməklə qorumaq üzrə beynəlxalq öhdəliklərini xatırladır;
6. Ciddi insan haqları pozuntularına yol vermiş Azərbaycan rəsmilərinə qarşı Aİ-nin Qlobal Sanksiya Rejiminə uyğun olaraq Aİ sanksiyalarının tətbiqinə çağırışını təkrar edir;
7. Aİ ilə Azərbaycan arasında hər hansı gələcək tərəfdaşlıq sazişinin bütün siyasi məhbusların azad edilməsi, hüquqi islahatlar və ölkədə insan haqları vəziyyətinin ümumi şəkildə yaxşılaşdırılması şərti olmalıdır;
8. Aİ-nin İnsan Hüquqları üzrə Xüsusi Nümayəndəsini Azərbaycanda siyasi məhbuslarla görüş tələb etməyə çağırır;
9. Həm Azərbaycanın, həm də Ermənistanın suverenliyi və ərazi bütövlüyünü dəstəklədiyini bir daha təsdiq edir; Azərbaycan qoşunlarının Ermənistanın bütün suveren ərazisindən çıxarılması tələbini təkrarlayır; Azərbaycanı birmənalı olaraq Ermənistanın ərazi bütövlüyünə hörmətlə yanaşmağa çağırır;
10. Avropa İttifaqının Ermənistandakı missiyasının (EUM) fəaliyyətini dəstəklədiyini bildirir və onun oynadığı mühüm rolu vurğulayır; Azərbaycandan bu quruma qarşı təkrarlanan qarayaxma kampaniyaları ilə bağlı narahatlığını bir daha bildirir; EUMA-nı yerdəki inkişaf edən təhlükəsizlik vəziyyətini yaxından izləməyə, Parlamentə şəffaf hesabat təqdim etməyə və münaqişələrin həlli səylərinə fəal töhfə verməyə çağırır; Aİ və onun Üzv Dövlətlərini EUMA mandatını gücləndirməyə, onun əhatə dairəsini artırmağa və müddətini uzatmağa çağırır;
11. Azərbaycan və Ermənistanı uzun müddətdir davam edən mübahisələrini həll etmək üçün COP29-dan əvvəl tez bir zamanda sülh müqaviləsi imzalamağa çağırır; Azərbaycana xəbərdarlıq edir ki, Ermənistana qarşı istənilən hərbi əməliyyat qəbuledilməz olacaq və Azərbaycan ilə Aİ arasında tərəfdaşlıq üçün ciddi nəticələrə səbəb olacaq;
12. Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin (BƏM) bütün qərarlarının, o cümlədən "Dağlıq Qarabağ”dan qaçmış insanların təhlükəsiz, maneəsiz və tez bir zamanda geri qaytarılması üçün müvəqqəti tədbirləri qeyd edən 17 noyabr 2023-cü il tarixli sərəncamının tam icrasına çağırır; xatırladır ki, COP29-un Bakıda keçirilməsi ilə bağlı qərar Azərbaycanın yuxarıda qeyd olunan BƏM-in qərarına, habelə 7 dekabr 2021-ci il və 22 fevral 2023-cü il tarixli qərarlarına tabe olmadığından sonra qəbul edilib; Azərbaycan hakimiyyətini erməni əhalisinin "Dağlıq Qarabağ”a təhlükəsiz qayıtmasına imkan verməyə, onların hüquqlarının müdafiəsi üçün güclü təminat verməyə və ermənilərə qarşı ayrı-seçkiliyə səbəb ola biləcək hər hansı qızışdırıcı ritorikadan çəkinməyə çağırışını təkrarlayır; Azərbaycan hakimiyyətini Azərbaycanın "Dağlıq Qarabağ” bölgəsini yenidən geri almasından sonra saxlanılan 23 erməni hərbi əsirinin hamısını azad etməyə çağırır;
13. Aİ institutlarına və üzv dövlətlərə "Dağlıq Qarabağ”dan olan qaçqınlar probleminin həllində Ermənistana yardımı davam etdirməyə çağırışını təkrarlayır;
14. Mədəniyyətin qorunması ilə bağlı dərin narahatlığını bildirir.
Milli Məclis: "Azərbaycanla təzyiq dilində danışmaq olmaz”
Azərbaycan Milli Məclisi Avropa Parlamentinin Azərbaycanda insan hüquqlarının vəziyyəti, beynəlxalq hüququn pozulması və Ermənistanla münasibətlərə dair qətnaməsinə reaksiya verib.
Milli Məclis hesab edir ki, bu qətnamə Avropa Parlamentinin anti-Azərbaycan siyasətinin bütün rəngarəngliyi ilə nümayiş etdirilməsidir: "Bir neçə kağız parçasında Azərbaycana qarşı saxta məlumatlara əsaslanan faktlar, absurd iddialar, ittihamlar, təhdid və tələblər irəli sürülür. Sənəddə ərazi bütövlüyünə və suverenliyinə açıq şəkildə hörmətsizlik edilir, daxili işlərimizə müdaxiləyə cəhdlər göstərilir”.
Parlament həmçinin qeyd edir ki, Avropa Parlamenti regionda münaqişənin alovlanmasına şərait yaradır: "Eyni zamanda, Ermənistana xüsusi nəvaziş nümayiş etdirilir, onun silahlandırılması təşviq olunur, bununla da həmin ölkədə revanşist meyillərin gücləndirilməsinə və regionda yenidən münaqişənin alovlandırılmasına ciddi təşəbbüs göstərilir".
"Qətnamədə işğaldan azad edilmiş torpaqlarımızda aparılan yenidənqurma və bərpa işləri, keçmiş məcburi köçkünlərin öz doğma yurdlarına geri qayıtması, qərbi azərbaycanlıların haqlı tələbləri, ərazilərimizin Ermənistan tərəfindən kütləvi şəkildə basdırılmış minalardan təmizlənməsi, itkin düşmüş 4 minə yaxın soydaşımızın taleyi haqda bir ifadə belə yoxdur. Bu da həmin sənədin nə dərəcədə qərəzli və birtərəfli olmasını bariz şəkildə göstərir. Əlləri Azərbaycan xalqının qanına bulaşmış, sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlər törətmiş şəxslərin hərbi əsir kimi qələmə verilməsi isə, sadəcə, hiddət doğurur. Təəssüf ki, avropalı parlamentarilər hətta iqlim dəyişmələri ilə bağlı mühüm bir məsələni siyasiləşdirərək, Azərbaycana qarşı ittiham aləti kimi istifadə etməkdən belə çəkinmirlər", - deyə bəyanatda vurğulanır.
Milli Məclis qətnaməni Azərbaycanofob, türkofob və islamofob qüvvələrin münasibəti kimi qiymətləndirib: "Öz çirkin niyyətlərinin reallaşması naminə hamılıqla qəbul edilən dəyərlərin və prinsiplərin, haqq-ədalət anlayışının üzərindən asanlıqla xətt çəkmək, onları öz maraqlarına uyğun şərh etmək qəbulediləndir. Bu qətnaməni Avropa Parlamentində dərin kök salmış korrupsiyanın və rüşvətxorluğun ağır fəsadları kimi qiymətləndirsək, hər halda, yanılmarıq. Fransanın, Ermənistanın və erməni lobbisinin yalan narrativləri üzərində qurulmuş bu qətnamə, əslində, əldə olunmuş maddi mənfəətin qarşılığıdır".
Bəyanatda vurğulanır ki, Azərbaycanla təzyiq və ultimatum dilində danışmaq olmaz.
Azərbaycan deputatları qeyd edirlər ki, qətnamə birtərəfli və qeyri-obyektiv olduğu üçün Milli Məclis tərəfindən rədd edilir.
