Azərbaycanda təhlükədəki vəkillər

Azərbaycanda təhlükədəki vəkillər

24-01-2021 15:12 / Bu xəbər 791 dəfə oxundu

Türkiyə və Belçikada təzyiqlə üzləşən azərbaycanlı vəkillərə dəstək aksiyası keçirilib

Təhlükədəki Vəkillər Günü qeyd olunur

Artıq 44-cü ildir ki, yanvarın 24-ü Təhlükədəki Vəkillər Günü kimi qeyd olunur. 

1977-ci ilin məhz bu günü İspaniyanın Madrid şəhərində 4 hüquqşünas və bir ofis işçisi peşə fəaliyyətini icra edərkən qətlə yetirilib.

Bu il ilk dəfə olaraq Azərbaycanda təzyiqlə üzləşən vəkillərlə bağlı çağırış edilib. Bundan öncə Çin, Filippin, Honduras, İran, İspaniya, Kolumbiya, Misir, Pakistan və Türkiyədə təzyiqə məruz qalan vəkillərə dəstək nümayiş edilib.

Bu il yanvarın 22-də Brüssel Vəkillər Birliyi və Avropa demokratik hüquqşünasları və insan hüquqları təşkilatları Azərbaycanın Belçikadakı səfirliyi önündə piket keçirib. 

Yanvarın 23-də isə Türkiyənin İzmir şəhərində azərbaycanlı vəkillərin qorunması üçün mübarizə çağırışı edilib. İzmir Vəkillər Bürosu, Çağdaş Hüquqşünaslar Dərnəyi və Azad Hüquqşünasları Dərnəyi tərəfindən imzalanmış bəyanat səsləndirilib.

Bəyanatda deyilir ki, Azərbaycanda insanların hüquqlarını və tələblərini təcrübələrində səmərəli şəkildə həyata keçirməyə çalışan vəkilləri məhdudlaşdırmağa çalışırlar:

"Bu gün bəzi ölkələrdə vəkillik etdikləri üçün təcavüzə məruz qalan, susdurulan, təzyiqə məruz qalan, təhdid, təqib edilən, mühakimə olunan, işgəncə verilən və öldürülən həmkarlarımız üçün bir araya gəlirik. Vəkilləri qorumaq üçün yollar və metodları inkişaf etdirmək və bu müzakirələrdən nəticə əldə etmək üçün səslərimizi artırırıq. Əvvəlki illərdə Təhlükədəki Vəkillər Günü Çin, Filippin, Honduras, İran, İspaniya, Kolumbiya, Misir, Pakistan və Türkiyəyə həsr edildi. Bu il, 24 yanvar 2021-ci il tarixində, Azərbaycan hüquqşünasları üçün nəsli kəsilməkdə olan Hüquqşünaslar Gününün on birinci gününü keçiririk. Azərbaycanda mühüm insan hüquqları pozuntuları davam etdikcə, qurbanlarını təmsil edən və ya həbsdə işgəncə və pis rəftara qarşı danışan azərbaycanlı vəkillər də təhdid və təzyiq altındadır. Azərbaycan hakimiyyəti tərəfindən müstəqil vəkillərin təqib edilməsi və təqib, cinayət işi və Vəkillər Kollegiyasından kənarlaşdırma kimi təcrübələr son illərdə daha da güclənib. Bu cür təcrübələrlə hüquqşünasların ictimaiyyətə məlum olan və xüsusilə insan hüquqları pozuntuları ilə əlaqəli siyasi həssas işlərin aparılmasının qarşısını almağa çalışılır”. Bəyanatda daha sonra deyilir:

"Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Könüllü Həbslər üzrə İşçi Qrupunun (29 sentyabr 2017) yayımladığı hesabatda, insan haqları müdafiəçilərinin işlərini Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinə (AİHM) qaldıran vəkillərin müxtəlif ittihamlarla uzaqlaşdırıldıqları və ya həbs olunduqları bildirildi. Avropa Şurasının İnsan Hüquqları üzrə Komissarı Dunja Miyatoviç, 11 dekabr 2019-cu il tarixli hesabatında intizam tənbehlərinin tətbiq olunduğunu və bunun da vəkillərin qeydiyyatının əsassız və birmənalı olmayan meyarlarla silməsinə səbəb olduğunu bildirdi. Hesabatda intizam proseslərinin şəffaf və ədalətli olmadığı bildirilir. Bu yaxınlarda Vəkillər Kollegiyasından qovulmuş və ya lisenziyası dayandırılmış vəkillərin bir çoxunun siyasi cəhətdən həssas hesab edilən işlərdə çalışdıqları məlumdur.

Vəkillərə dəstək aksiyası

İntizam prosedurları həssas işlərə baxan vəkillərin cəzalandırılması vasitəsi kimi istifadə olunur. 2019-cu ildə Beynəlxalq Vəkillər Birliyi İnsan Hüquqları İnstitutu (IBAHRI) Azərbaycan Vəkillər Kollegiyasını vəkillikdən özbaşına əsaslarla azad edilmiş bütün insan hüquqları vəkillərinin lisenziyalarını dərhal geri qaytarmağa və Azərbaycanda hüquq peşəsinin müstəqilliyini pozmaq əvəzinə qorumağa çağırdı. "Human Rights Watch”un 2019-cu ildə Azərbaycanla əlaqəli araşdırmaları həbsdə işgəncə və pis rəftarın, birləşmə azadlığının, vəkillərin peşə fəaliyyətlərinə əsassız müdaxilənin və media azadlığının məhdudlaşdırılmasının davam etdiyini vurğuladı. Bu ümumi vəziyyət xaricində son hadisələr azərbaycanlı vəkillərin peşələrini sərbəst həyata keçirməsinə mane olan bir təhlükə olaraq ortaya çıxdı. Yeni bir qanuni tənzimləmə ilə, vəkillərin peşələrini yerinə yetirməməsi üçün bir cəhd edildi. 1 yanvar 2018-ci il tarixindən etibarən Azərbaycanda Mülki Prosessual Məcəlləyə, İnzibati Məhkəmə Məcəlləsinə və "Vəkillər və vəkillik fəaliyyəti haqqında” Qanuna (853-VQD nömrəli; 854-VQD nömrəli; 855-VQD nömrəli) dəyişikliklər qüvvəyə mindi. Bu dəyişikliklə Azərbaycan Vəkillər Kollegiyasında qeydiyyatdan keçməyən hüquqşünasların məhkəmələrdə iştirakı və vətəndaşı müdafiəsi əngəlləndi”.

Bəyanatda qeyd olunur ki, sözügedən qanun layihələri ilə bağlı ictimai müzakirələr davam edərkən, bir qrup insan haqları üzrə vəkil tərəfindən yaradılan Təcrübəli Hüquqşünaslar Qrupu (GPL), VK-ya üzv olmayan hüquqşünasların Azərbaycan məhkəmələrindəki nümayəndəlik səlahiyyətlərinin ləğv edilməsinə yönəlmiş bu qanunvericilik dəyişikliklərinə qarşı çıxdı:

"Hüquqşünaslar Qrupu qanun dəyişikliyinə dair tənqidlərini ictimaiyyətlə bölüşərkən, qrup üzvləri yazılı imtahanda müvəffəq olduqlarına baxmayaraq müsahibələrdən keçmədilər.

Azərbaycanlı vəkillər və hüquqşünaslar - Elçin Sadıqov, Cavad Cavadov, Nemət Kərimli, Şəhla Hümbətova, Yalçın İmanov, İradə Cavadova, Əsabəli Mustafayev, Fəxrəddin Mehdiyev, Aqil Layıc, Fərhad Mehdiyev, Müzəffər Baxışov, Xalid Bağırov, İntiqam Əliyev və bənzər vəziyyətdə olan digər azərbaycanlı vəkillərin durumuna diqqət çəkmək istəyirik”.

Bəyanat müəllifləri deyirlər ki, bütün dövlət qurumları və vəkil kollegiyaları, fəaliyyətlərinə görə vəkilləri təhdidlərdən, təqiblərdən və digər qanunsuz müdaxilələrdən qorumaq üçün addımlar atmalıdır. Vəkillərin ifadə azadlığını məhdudlaşdıran etik qaydalar dəyişdirilməli və AİHM-nin vəkillərin ifadə azadlığı ilə bağlı məhkəmə qanununa uyğunlaşdırılmalıdır. Azərbaycan Vəkillər Kollegiyası vəkillərin peşəkar bir təşkilat olduğunu unutmamalı və peşəkar bir təşkilat olaraq müstəqilliyini qurmaq üçün addımlar atmalıdır:

"VK vəkil işinin sərbəst həyata keçirilməsini təhdid edən haqsız və özbaşına intizam tətbiqetmələrini dəyişdirməli və müştərilərinin hüquqlarını müdafiə etmək üçün vəkillərə təzyiq göstərməməlidir. Azərbaycanda əsas hüquq və azadlıqların həyata keçirilməsi zamanı təzyiq altında öz hüquqi təcrübələrini davam etdirməyə çalışan həmkarlarımızı salamlayırıq. Dünyanın onlarla ölkəsindəki həmkarlarımızın yanında olduğumuzu elan edirik”.
 
///Meydan.Tv