Zülfüqar Rüfətoğlu: “Bizi vətənə bağlayan torpaqdan daha çox insanlardır”

Bu nə mübhəm gecədir?..

Bu nə mübhəm qəfil səs?..

Gecənin ortasında

Üzünə dəyən nəfəs

Anaları oyadır -

Gedənlərdir – qayıdır...

Darvazanın yanında

Xışıltı və hənirti...

Hərçənd göz gözü görmür,

İtlər boşuna hürmür,

Gedənlərdir – qayıdır...

Ay dekabr ayıdır,

Gedənlər ölməyiblər...

Və gedənlər qayıdır...

Zülfüqar Rüfətoğlunun şeiridir. Bir ay öncə paylaşmışdı. Müharibədən sonra insanlara ümidin heç vaxt ölmədiyini söyləyən şeir…

"Toplum TV”-nin müsahibi həmin şeirin müəllifi, Londonda yaşayan jurnalist, şair, tərcüməçi, bir neçə il BBC-nin Azərbaycan xidmətində çalışmış Zülfüqar Rüfətoğludur.

- Zülfüqar bəy, Azərbaycan postmüharibə dövrünü yaşayır. Sizcə, ölkədə nələr dəyişib?

- Azərbaycan hərbi-siyasi mənada böyük qələbə qazanıb. Dəyişən şeylər isə hələlik çox azdır. Nəyinsə belə tez dəyişməyini gözləmək olmaz. Harda yaşamasından asılı olmayaraq Qarabağ məsələsi azərbaycanlıların ürəyindən daş kimi asılmışdı. Bu mənada müharibədən sonra insanların özünə inamı artdı. Rusiya sülhməramlıları məsələsində isə ümidsizliyə səbəb görmürəm. Qarabağda yaranan vəziyyət onu deməyə əsas verir ki, qalan problemlərin həlli mümkündür. İndi 30 il əvvəlki vəziyyət deyil, irəliyə doğru diplomatik addımlar atmaq olar. Əsas odur ki, ölkədə sağlam siyasi mühit yaransın. Çox acınacaqlıdır ki, yaltaqlıq baş alıb gedir. Buna daha çox da ziyalılar arasında rast gəlinir, halbuki onlar cəmiyyəti sağlamlaşdırmalıdırlar.

-Çıxıb Şuşaya gedirəm.

Google-un xəritəsində,

Google anamı ağladır,

Mən hər gecə ağlayıram,

Düz Şuşanın ortasında…

İllər öncə yazdığınız şeirdir. Şuşa artıq azaddır, yəqin, daha hər gecə ağlamırsınız.

- Mən çox sevinirəm ki, bu şeir sıradan çıxıb. Amma o, aktuallıq baxımından sıradan çıxıb, poetik baxımdan həmişə öz təravətini saxlayacaq. Ümid edirəm, ora şeirdəki kimi google ilə yox, torpaq üstü ilə də getmək mümkün olacaq.

- Son şeirinizdə (hər halda bizə məlum olan son şeirinizdə) "Gedənlərdir - qayıdır” deyirsiniz...Bəs siz vətənə qayıtmağı düşünürsünüzmü heç?

- İndi əvvəlki qədər gediş-gəlişdə böyük problemlər yaşamıram. Gələndə bir-iki ay qala bilirəm, qürbətin ağrıları bir az azalır. Azərbaycan mənim vətənimdir, həmişə də belə qalacaq.

- Bəs şeirlərinizdən birində deyirdiniz ki, daha qürbət vətənləşib, vətən də qürbət olub?

-Füzuli demiş, hər şeirdə bir az yalan var: "Aldanma ki, şair sözü, əlbəttə, yalandır”. Amma reallığa baxsaq, vətəndə valideynlərimin heç biri sağ deyil, dostlarımın bəziləri dünyasını dəyişib, bəziləri ilə emosional bağlarımız qırılıb. Yaxşı ki, qardaşım Rəşad Əhmədzadə, onun ailəsi var. Vətən bu mənada qürbətləşib, insani baxımdan. Bizi vətənə bağlayan torpaqdan daha çox insanlardır.

- Gecəyarı qapıları döyməyin,

Ata var ki, yuxu bilməz həsrəti

Ana var ki, namaz üstə yaşayır

Oğul var ki, başa çatıb xidməti.

Sizin də qapınızı döyən olubmu, bu narahatlıq sizdə, sizin ailənizdə də vardımı?

- Bəli, vardı. "Gecəyarı qapıları döyməyin” təkcə lirik şeir deyil, həm də siyasi şeirdir. Babam Zülfüqar Əhmədzadə jurnalist, şair, dövlət xadimi idi. 1938-ci ilin mayında siyasi səbəblərlə həbs olunub və sonra heç vaxt qayıtmayıb. Nənəmin danışdığına görə, o vaxt qapımız gecə saat 3-də döyülübmüş... Bununla bağlı bir şey demək istəyirəm. Azərbaycandakı siyasi mühit bir az Rusiyadakına bənzəyir. Orda Stalinin, Beriyanın yenidən qəhrəmana çevrilməsinə cəhdlər edilib. Azərbaycanda da bir ara belə bir şey olmuşdu - Mircəfər Bağırovu qəhrəman etmək. Qatili, adam öldürəni heç vaxt bağışlamaq olmaz.

- Bir neçə il öncə - Azərbaycanda həbslərin artdığı, vətəndaş cəmiyyəti fəallarının, siyasətçilərin təqib olunduğu dövrdə məhz bu şeiriniz sosial şəbəkələrdə paylaşılırdı. Nə hiss edirsiniz onda? Sanki şeir ötən əsrin 30-cu illərində yaşananlara həsr edilməmişdi, bu günlərdə yazılmışdı.

Ya da bu misra:

…Və birdən sarsıldım özüm bu səsə,

Dondu, laxtalandı damarımda qan,

"İtaət” bağırmaq istədim, nəysə,

"Hürriyyət” sədası qopdu ağzımdan…

- Bir addam irəli çıxsın o adam!!!

- Şeirlər bir gün üçün yazılmır.

Bunlar mənim tez-tez müraciət etdiyim, amma görmək istəmədiyim mövzulardır. Dünayada insan üçün ən əziz, ən doğma şey azadlıqdır. İnsanın pulu, sağlamlığı, nəyi olursa olsun, azadlığı yoxdursa, demək? həyatı yoxdur. Ona görə də azadlıqdan çox yazıram.

- Daha çox şeirlərinizdən danışdıq, amma siz həm də jurnalistsiniz. Media nümayəndəsi olaraq Azərbaycan mətbuatının fəaliyyətini necə dəyərləndirərdiniz?

-Azərbaycan mediasının vəziyəti acınacaqlıdır. Bir-iki krossvord qəzetindən başqa qəzet, çap mediası yoxdur.

- Bəlkə, tələb yoxdur?

-Yox, tələb var. Bilirsiniz, bu nəyə oxşayır? Bir adama nəyisə vermirsiniz, bir dəfə deyir, iki dəfə deyir, axırda deyir ki, istəmirəm. Tələb niyə yoxdur ki, yaxşı qəzetlər çıxsa, alıb oxuyarıq. Digər problemlərə gəldikdə isə, Azərbaycanda xəbər janrı ölüb. Telekanallarda xəbərləri analitika əvəz edir. 7-8 eyni sima, eyni adamlar çıxırlar, guya nəyisə şərh edirlər, siyasi proqnoz verirlər, sonra da onların heç biri düz çıxmır. Bir də yuxarıda dediyimiz məsələ - yaltaqlar ordusunda media nümayəndələri də çoxdur. Ümumiyyətlə, bizdə jurnalist çoxdur, bu qədər jurnalist olmamalıdır. Əslində, vəkil, həkim – bu kimi peşələrə daha çox ehtiyac var indi… Əvvəl şair bolluğu var idi, indi jurnalist bolluğu başlayıb. Bunu qurtarmaq lazımdır, belə bolluqda yaxşı heç nə yoxdur.

Aytac Məmmədli

Bənzər Yazılar